طبقه بندی تلمیحات در دیوان جامی

پایان نامه
چکیده

تلمیح از شگردهای بدیع معنوی به شمار می رود که بسیار مورد عنایت ادیبان اعم از شاعران و نویسندگان واقع شده و به همین دلیل است که هم در کتب بلاغی، فصل مفصلی در باب تلمیح و دیگر صنعت های زیرمجموعه آن آمده و هم فرهنگ های متعددی در حوزه تلمیحات و اشارات تدوین شده است. در ادب فارسی، صدها شاعر و نویسنده بزرگ، این تلمیحات را دستمایه شعر و هنر خویش قرار داده اند و گنجینه های معنوی گرانبهایی از خود به یادگار گذاشته اند و با بهره-گیری از عطر آیات و احادیث مشام جان فارسی زبانان مشتاق را معطر ساخته اند. جامی نیز یکی از این شاعران و هنرمندان است که همچون دیگر ادیبان از این امر غافل نبوده است. ما نیز برای اثبات ملایی جامی به بررسی تلمیح از زوایای مختلف در دیوان پرحجم وی پرداخته ایم. تحقیق حاضر به اشارات و تلمیحات جامی در قلمروی آیات و احادیث و شخصیت های مذهبی و اساطیری و تاریخی اختصاص دارد که برای جامع بودن آن به ناگزیر نخست به معرفی جامی و آثار او پرداخته شده و سپس تلمیح را از دیدگاه مختلف مورد بررسی قرار دادیم و نیز به استخراج آیات و احادیثی که در آنها از تلمیح و اقتباس استفاده شده، در دیوان این شاعر نامی پرداخته ایم. لازم به ذکر است که برای جلوگیری از اطاله کلام برای ابیاتی که اشاره به بیش از یک آیه از قرآن کریم داشته-اند، دو آیه را برای نمونه ذکر کرده و بقیه آیات را با ذکر سوره و شماره آیه به شکل فهرست وار بیان کرده ایم. در بخش دیگر که شامل اشارات دینی و مذهبی می باشد برای نشان دادن تلمیحات گاه از ترجمه قرآن کریم به صورت مستقیم استفاده کرده و به آن استناد نموده ایم. در فصل نهایی، هر چند به ظاهر برخی ابیات اشاره به واقعه یا موضوع خاصی به عنوان تلمیح ندارد، اما به نظر می رسد که در بحث محتوایی و تحلیل می بایست خواننده با شخصیت نام برده در ابیات یاد شده آشنا گردد، لذا بدین منظور به معرفی شخصیت ها پرداخته ایم. در پایان پس از بررسی انواع تلمیح در دیوان وی به این نتیجه رسیده ایم که اشارات دینی و مذهبی و آیات و احادیث بیش از دیگر تلمیحات به کار رفته است و این امر شاید از آنرو بوده که گرایش ذهنی جامی به بیان امور دینی بیش از اساطیر و تاریخ بوده است.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پرتو کنایات قرآنی در دیوان جامی

  چکیده کنایه‌ها، به سبب کوتاه بودن، در میان عامۀ مردم کاربرد بسیار دارند و از آنجا که دارای معنای مجازی هستند، اغلب شعرا و نویسندگان برای جلوگیری از بیان صریح و مستقیم از کنایه استفاده می‌کنند. کنایه، چون تصویر ساز است و ذهن شنونده را در تعلیق می‌گذارد، زیبایی هنری می‌آفریند؛ به همین دلیل کنایه در ادبیات، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است و شاعران از آن بهره‌های فراوانی ...

متن کامل

طبقه بندی محتوایی مشبهٌ به در دیوان ناصرخسرو

صورخیال از جمله تشبیه در شعر سنتی دو وظیفه ی مهم، توضیح و تشریح اندیشه و آرایش و تزیین کلام را بر عهده داشته است. تشبیه، به عنوان پرکاربردترین صورخیال در شعر ناصرخسرو، وسیله ای است برای توضیح و تبیین اندیشه های شاعر و کم تر به عنوان یک رکن زینتی و هنری به آن توجه شده است. هدف اصلی در این نوشتار، بررسی و تحلیل مشبه به های دیوان ناصرخسرو است. علت انتخاب مشبهٌ به برای بررسی، این است که مشبهٌ به در د...

متن کامل

پرتو کنایات قرآنی در دیوان جامی

چکیده کنایه­ها، به سبب کوتاه بودن، در میان عامۀ مردم کاربرد بسیار دارند و از آنجا که دارای معنای مجازی هستند، اغلب شعرا و نویسندگان برای جلوگیری از بیان صریح و مستقیم از کنایه استفاده می­کنند. کنایه، چون تصویر ساز است و ذهن شنونده را در تعلیق می­گذارد، زیبایی هنری می­آفریند؛ به همین دلیل کنایه در ادبیات، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است و شاعران از آن بهره­های فراوانی برده­اند. عبدالرحمان ...

متن کامل

بازتاب و عملکرد تلمیحات شاهنامه و منابع پیرامون آن در دیوان صحبت لاری

پس از فردوسی، اغلب شاعران، فارغ از محتوای آثارشان، در سطوح گوناگون، از شاهنامه تأثیر پذیرفته‌اند. محمدباقر صحبت لاری یکی از برجسته‌ترین شاعران دورۀ بازگشت ادبی است که در دیوان خویش به میزان چشم‌گیری از شاهنامۀ فردوسی تأثیر پذیرفته است. صحبت لاری با شاهنامۀ فردوسی آشنایی عمیقی داشته و تلمیحات نادر وی به نام‌ها و داستان‌های کمتر شناخته شدۀ شاهنامه و دیگر شخصیت‌های حماسی و منابع غیر از شاهنامه، گو...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023